|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 06.08.2012 |
|
|
|
|
Թուրք-սիրիական հարաբերություններին ու սիրիական զարգացումներին նվիրված քննարկումներ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտում
ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի Թուրքիայի բաժնում թուրք-սիրիական հարաբերությունների, Սիրիայում ընթացող զարգացումների վերաբերյալ հուլիսի 10-27-ը անց են կացվել մի շարք քննարկումներ:
Քննարկման հիմնական հարցերը վերաբերում էին առավելապես սիրիական ճգնաժամում Թուրքիայի դերակատարությանը, ազդեցությանը, ինչպես նաև արտաքին այլ դերակատարների քաղաքականությանը: Քննարկվել են նաև սիրիական հիմնախնդրի համատեքստում քրդական գործոնի նշանակությունն ու հնարավոր զարգացումները, տեղեկատվական պատերազմների ազդեցությունը: Հատուկ անդրադարձ է կատարվել Սիրիայի հայ համայնքի վիճակին, նրանց անվտանգության ու հետագա ճակատագրին առնչվող խնդիրներին:
Հիմնական տեսակետներից մեկն այն էր, որ Սիրիայի հարցում Թուրքիան չունի գործողությունների մշակված պլան, այն կրում է իրավիճակային բնույթ և վերջնական նպատակը հստակեցված չէ։ Թուրքիան դեռևս չի կողմնորոշվել և չի ձևակերպել իր վերջնական նպատակը Սիրիայի հարցում: Անկարայի համար առաջնահերթ խնդիր է համարվում Սիրիայի հետ սահմանին անվտանգության գոտու և հումանիտար միջանցքի ստեղծումը։ Թուրքիան պատրաստ է որոշակի փուլում ռազմական գործողություններ իրականացնել Սիրիայի տարածքում: Որոշակիորեն Թուրքիայի զինվորականության ու կառավարության դիրքորոշումները համընկել են, և զինվորականությունը համաձայնություն է տվել, որպեսզի Թուրքիան բարձրացնի բուֆերային գոտու հարցը, ինչը, սակայն, մերժվել է ՆԱՏՕ-ի կողմից: Բուֆերային գոտու կամ հումանիտար միջանցքի պարագայում Թուրքիան չի կարող միայնակ գործել, այլ ունի ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների աջակցության կարիքը: Վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ ԱՄՆ-ը և ՆԱՏՕ-ն պատրաստ են հավանություն տալ և օժանդակել Թուրքիային այդ հարցում:
Տեսակետ հնչեց, որ Թուրքիան այս ճգնաժամից դուրս կգա ուժեղ դիրքերով, ավելի հզորացած: Միաժամանակ հակառակ կարծիքն էլ հնչեց, որ այս ամենը Թուրքիայի կողմից չհաշվարկված խաղ է, և Թուրքիան կարող է կորուստներով դուրս գալ: Ռազմական միջամտություն չլինելու պարագայում Թուրքիայի դերը կնվազի, իսկ արտաքին ռազմական միջամտության դեպքում` նրա դերակատարությունը կմեծանա, քանի որ օգտագործելու են Թուրքիայի ուժերը:
Նշվեց, որ սիրիական խնդրի հետ կապված Թուրքիայի քաղաքական դաշտում 3 հիմնական մոտեցում է ձևավորվել: 1-ը` ԱԶԿ-ի մոտեցումը, 2-ը` այն ուժերը, որոնք ցանկանում են Սիրիայի գործընթացներին ակտիվ ձևով ներգրավվածություն և 3-ը` սոցիալ-դեմոկրատական թևը, որը չեզոքության պահպանման կողմնակից է:
Թուրքիան ամեն ինչ անում է, որ քրդական պայթյունավտանգ ռիսկերը չեզոքանան` կանխել Սիրիայի տարածքում քրդական ինքնավարության ստեղծման հնարավորությունը: Ինչ վերաբերում է Սիրիայի քրդերին, ապա, մեծ հաշվով, նրանք չեն ցանկանում պաշտպանել հակամարտության որևէ կողմին, այլ նրանց նպատակը քրդական ինքնավարության ստեղծումն է: Սա լրջորեն անհանգստացնում է Թուրքիային, քանի որ Անկարայի համար անընդունելի է էթնիկ-կրոնական բաժանման ցանկացած տարբերակ: Մասնակիցները հնարավոր համարեցին քրդական զինյալների դեմ գործողությունների պատրվակով Թուրքիայի կողմից ռազմական գործողությունների իրականացումը Սիրիայի տարածքում:
Թուրքիայի դերակատարության ու ազդեցության բարձրացումը արաբական աշխարհում որոշակի դժգոհություն է առաջացնում և հատկապես Սաուդյան Արաբիան օգտագործում է իր լծակները դրան հակազդելու համար:
Հաշվի առնելով Սիրիայում ընթացող արագ զարգացումներն ու իրավիճակի կտրուկ փոփոխությունը` նման քննարկումները կրելու են պարբերական բնույթ:
ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ
6 օգոստոս, 2012 թ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
